خوردن روزانه برخی داروها که به کنترل بیماریهای مزمن کمک میکنند و نوشیدن قهوه مغزهای خوابآلود را بیدار میکند؛ این شاید روال هر صبح افراد زیادی باشد، اما کارشناسان هشدار دادهاند که مصرف همزمان برخی از آنها میتواند عوارض جانبی خطرناک داشته باشد و به مشکلات جدی برای سلامتی منجر شود. دیلیمیل به نقل از تعدادی داروساز، برخی از این خطرات را که طیف گستردهای دارند و حتی میتوانند باعث افزایش خطرناک فشار خون یا مشکل در انعقاد خون شوند، برشمرده است.
داروهای ضدافسردگی
این داروها پیش از هر عامل دیگری، خود عوارض جانبی زیادی دارند اما برخی از آنها وقتی همزمان با قهوه مصرف شوند، مشکلات بیشتری هم ایجاد میکنند.
دکتر جنیفر بورژوا، داروساز و کارشناس بهداشت در سینگلکر (SingleCare)، هشدار داده است: «کافئین میتواند با برخی از این داروها تداخل داشته باشد و به افزایش خطرناک فشار خون منجر شود. دلیلش آن است که دستههای قدیمیتر داروهای ضدافسردگی مانند تریسیکلیکها و مهارکنندههای مونوآمین اکسیداز (MAOI) از تجزیه صحیح کافئین در بدن جلوگیری میکنند.»
کافئین در حالت معمول، از طریق کلیهها فیلتر و بهصورت ادرار دفع میشود، اما این داروها این فرایند را مختل میکنند و باعث میشوند کافئین مدت بیشتری در بدن باقی بماند. با گذشت زمان، این وضعیت میتواند به ضربان قلب بالا بهطور مداوم و افزایش فشار خون منجر شود.
دکتر هاوی نگوــهمیلتون، مشاور بالینی و داروساز مرکز پزشکی دانشگاه مینهسوتا،میافزاید که داروهایی مانند فلووکسامین، فنلزین (Nardil) و ترانیل سیپرومین (Parnate) بیشترین تداخل را با قهوه دارند.
کارشناسان خاطرنشان کردند که بین کافئین و داروهای جدیدتر افسردگی موسوم به مهارکنندههای بازجذب سروتونین (SSRIs) مانند زولوفت، لکساپرو و پروزاک هیچ تداخل شناختهشدهای وجود ندارد.
داروهای بدون نسخه سرماخوردگی و آلرژی
بسیاری از داروهایی که برای کاهش علائم سرماخوردگی و آلرژی مصرف میشوند و بدون نیاز به نسخه به فروش میرسند، حاوی محرکی به نام پسودوافدریناند که با تنگ کردن رگهای خونی در مجاری بینی، تورم و احتقان را کاهش میدهد.
با این حال، پسودوافدرین علاوه بر این اثر، سلولهای مغزی مرتبط با واکنش «جنگ یا گریز» را هم تحریک میکند؛ واکنشی در بدن که در شرایط تهدیدکننده سلامتی برای حفظ ایمنی ما فعال میشود. دکتر نگوــهمیلتون هشدار داده است که نوشیدن قهوه همراه با این داروها میتواند علائم را تشدید کند و باعث احساس اضطراب و بیقراری شود.
او به داروهای بدون نسخهای مانند سودوافدرین (Sudafed) و ماسینکس (Mucinex) اشاره کرد که از محصولات رایج حاوی پسودوافدریناند و توصیه کرد این داروها دو ساعت قبل یا چهار ساعت بعد از نوشیدن قهوه مصرف شوند.
داروهای دیابت
داروسازان هشدار میدهند نوشیدن قهوه شیرین همراه با داروهای دیابت، میتواند به افزایش ناگهانی قند خون منجر شود. دکتر نگوــهمیلتون توضیح داد: «وقتی قهوه مینوشید، قند خونتان افزایش مییابد، بهویژه اگر در آن خامه و شکر هم باشد. افزایش ناگهانی قند خون باعث میشود اثرگذاری دارو کمتر شود.»
در واقع تحقیقات انجمن دیابت آمریکا نشان داده است که نوشیدن هر نوشیدنی حاوی کافئین میتواند سطح انسولین و قند خون را افزایش دهد.
دکتر نگوــهمیلتون تاکید کرد علاوه بر انسولین، افراد باید در مصرف متفورمین همزمان با قهوه نیز دقت کنند.
آنتیبیوتیکها
آنتیبیوتیکها برای طیف وسیعی از عفونتها تجویز میشوند، اما باید توجه داشت که این داروها میتوانند بر سوختوساز کافئین اثر بگذارند و سطح کافئین در خون را افزایش دهند. کارشناسان به طور خاص به سیپروفلوکساسین (Cipro) اشاره میکنند که معمولا برای درمان عفونتهای باکتریایی مانند عفونتهای ادراری، عفونتهای مثانه، اسهال عفونی و سینوزیت استفاده میشود.
این آنتیبیوتیک مانند داروهای سرماخوردگی و آلرژی، میتواند متابولیسم کافئین را مهار کند و باعث افزایش سطح آن در خون شود و مصرف آن همراه با قهوه میتواند به افزایش ضربان قلب و احساس بیقراری منجر شود.
داروهای رقیقکننده خون
وارفارین از قدیمیترین و محبوبترین داروهای رقیقکننده خون است، با این حال، مصرف آن با قهوه میتواند باعث خونریزی شدید شود.
به گفته دکتر نگوــهمیلتون، کافئین میتواند متابولیسم داروهای رقیقکنندههای خون را مهار کند و باعث شود مقدار بیشتری از دارو در بدن باقی بماند که این موضوع بسیار خطرناک است، زیرا وجود مقدار زیاد دارو در بدن میتواند باعث شود حتی جراحتهای جزئی مانند بریدگی با لبه کاغذ هم به خونریزی بیش از حد منجر شود.
برای وارفارین بهطور خاص، توصیه میشود که قهوه حداقل ۶ تا ۸ ساعت پس از مصرف دارو نوشیده شود، چون بین وارفارین و کافئین تداخل دارویی بسیار قابل توجهی وجود دارد.
او همچنین اشاره کرد که داروهای رقیقکننده خون جدیدتر مانند آپیکسابان، با نام تجاری الیکوییس (Eliquis)، به گونهای طراحی شدهاند که چنین مشکلاتی ایجاد نمیکنند.
داروهای فشار خون
داروهای موسوم به بتا بلاکر یا مسدودکننده گیرنده آدرنرژیک بتا برای کاهش فشار خون و مسدود کردن اثر هورمون اپینفرین یا همان آدرنالین تجویز میشوند. این کار کمک میکند جریان خون بهبود یابد و ضربان قلب کاهش یابد. در واقع بتابلاکرها ضربان قلب را کاهش میدهند تا قلب مجبور نباشد زیاد کار کند.
وقتی قهوه یا هر نوشیدنی حاوی کافئین مینوشید، ضربان قلب شما افزایش مییابد و در نهایت فشار خون شما بالا میرود. این یک تداخل دارویی مستقیم نیست، اما بیشتر شبیه مقابله با تاثیر بتابلاکر است. بنابراین پیشنهاد میشود این داروها را دو ساعت قبل یا چهار ساعت بعد از نوشیدن قهوه یا نوشیدنیهای کافئیندار مصرف شوند.
داروهای تیروئید
مصرف لووتیروکسین که برای درمان کمکاری تیروئید تجویز میشود، همراه با هر نوع غذا یا نوشیدنیــ از جمله قهوهــ میتواند میزان جذب دارو به بدن را کاهش دهد.
یک بررسی در سال ۲۰۲۰ نشان داد که کافئین میتواند میزان جذب این دارو را تا ۵۰ درصد کاهش دهد. توصیه میشود افرادی که داروی لووتیروکسین مصرف میکنند، آن را «با معده خالی و همراه با آب» مصرف و ۳۰ تا ۶۰ دقیقه بعد از آن قهوه بنوشند.
داروهای آلزایمر
برخی داروهایی که برای کنترل علائم آلزایمر تجویز میشوند، مهارکنندههای کولین استراز نام دارند و از تجزیه استیلکولینــ یک ماده شیمیایی که به فرایند شکلگیری حافظه و تفکر کمک میکندــ جلوگیری میکنند. با این حال، مصرف این داروها همراه با قهوه باعث میشود سد خونیــمغزی تنگتر شود که این امر رساندن دارو به مغز را سختتر میکند و در نهایت، باعث کاهش اثرگذاری دارو میشود.
دونپزیل (Donepezil) و ریواستیگمین (Rivastigmine ) بهعنوان محتملترین داروها برای ایجاد این اثر منفی ذکر شدهاند. افرادی که این داروها را مصرف میکنند، باید حداقل دو ساعت قبل یا چهار ساعت بعد از نوشیدن قهوه آنها را استفاده کنند.
داروهای پوکی استخوان
مصرف داروهای پوکی استخوان مانند ریزندرانات (risendronate) و ایبندرانات (ibandronate) همراه با قهوه میتواند خطر شکستگیها را افزایش دهد.
پوکی استخوان به شرایطی اطلاق میشود که در آن استخوانها به مرور زمان ضعیف یا شکننده میشوند، به طوری که حتی فشارهای جزئی مانند سرفه میتواند باعث شکستگی آنها شود.
مشابه داروهای تیروئید، مصرف این داروها همراه با قهوه هم میتواند از جذب صحیح آنها به بدن جلوگیری کند و باعث کاهش اثرگذاری دارو شود. توصیه میشود قهوه یا غذا حدود دو ساعت بعد از خوردن این داروها، مصرف شوند.
داروی آسم
افراد زیادی در سراسر جهان به آسم مبتلا هستند و داروهایی متعلق به خانواده برونکودیلاتورها را مصرف میکنند که مجاری تنفسی را شل و باز میکنند.
با این حال، ترکیب داروهای برونکودیلاتور مانند آمینوفیلین (aminophylline) و تئوفیلین (theophylline) با قهوه میتواند عوارض جانبی این داروها مانند تحریکپذیری و بیقراری را تشدید کند.
پیشنهاد میشود این داروها چهار ساعت قبل یا بعد از نوشیدن قهوه مصرف شوند.
داروهای اختلال بیشفعالیــکمتوجهی (ایدیاچدی)
داروهایی که برای این افراد تجویز میشود، به تنظیم نقلوانتقالدهندههای عصبی مانند دوپامین و نوراپینفرین کمک میکنند تا تمرکز، توجه و کنترل تکانهها را بهبود بخشند. با این حال، مصرف داروهایی مانند آدرال (Adderall) و ریتالین (Ritalin) همراه با قهوه میتواند اثرگذاری آنها را کاهش دهد و به افزایش بیشفعالی منجر شود.
در واقع هم داروهای ایدیاچدی (ADHD) و هم کافئین هر دو محرکاند و هنگامی که ترکیب میشوند، میتوانند اثر یکدیگر را تقویت کنند و به بیشتحریک شدن منتهی شوند.
داروهای ضدروانپریشی
برخی از رایجترین داروهای ضدروانپریشی کلازاپین، ریسبریدون، و اولانزاپیناند که معمولا برای موارد شدید مانند اسکیزوفرنی و اختلال دوقطبی تجویز میشوند.
این داروها با تنظیم نقلوانتقالدهندههای عصبی مانند دوپامین و سروتونین علائمی مانند توهمها را کاهش میدهند. با این حال، دکتر نگوــ همیلتون هشدار میدهد که قهوه میتواند میزان جذب این داروها را کاهش دهد و اگر فردی در حالت شیدایی رنج باشد، دیگر داروها نمیتوانند او را از این وضعیت خارج کنند.
او توصیه کرد که در زمان بروز حملات شیدایی، از نوشیدن قهوه به طور کلی اجتناب شود.